Waarom wil je niet voor het slapen naar je telefoon kijken? En waarom is TL verlichting zo vermoeiend? De afgelopen jaren zie je de berichten steeds vaker in de media, beperk je schermtijd, met name in de avond, omdat teveel blauw licht je slaap verstoord.
Maar wat is het blauwe licht precies, en hoe kunnen we de schade die het geeft beperken?
Laten we het eerst even in perspectief plaatsen, want het blauwe licht is niet alleen maar slecht. Sterker nog, licht uit het blauwe spectrum is onderdeel van het kleurenspectrum van de zon.
En zoals je weet, werkt de natuur in balans en ritme. Om meer te begrijpen over golflengtes, moeten we eerst naar het grotere geheel kijken.
Wat is het elektromagnetische spectrum?
In de wereld om ons heen is overal elektromagnetische straling aanwezig, denk aan radiogolven in de lucht, gamma straling uit de ruimte, röntgen bij de tandarts, of je magnetron. De zon geeft ons ook straling, zoals UV-A en UV-B.
Hoewel we al deze vormen van straling kunnen waarnemen met apparatuur, zal je ze nooit met het blote oog kunnen zien.
De enige vorm van zonstraling die we kunnen zien met het blote oog zijn de kleuren van het zichtbare lichtspectrum: blauw, groen, oranje, rood, geel, violet en indigo.
Het zichtbare kleurenspectrum van de zon verandert gedurende de dag. Zo zien we dat de zon aan het begin van de dag het meeste blauwe licht geeft.
Logisch, als je bedenkt dat blauw licht een opwekkende functie heeft.
Fotonen (een ander woord voor lichtdeeltjes) van alle kleurenspectra worden opgenomen door receptoren op de huid en ogen, en het lichaam reageert daarop.
Net zoals je immuunsysteem reageert op vitamine C uit een sinaasappel.
Elke kleur, ook wel uitgedrukt in golflengte, geeft een biologische reactie bij mensen, dieren en planten. Zo weet ons lichaam wanneer we moeten groeien, rusten, of juist actief moeten worden.
Het natuurlijke licht(spectrum) van de zon, en haar dagelijkse ritme van licht en donker, zorgt voor een optimaal functioneren van alle lichaamsfuncties.
Hoe werkt het Circadiaans ritme?
Ons circadiaans ritme. Ook wel onze biologische ‘’interne’’ klok, is afhankelijk van het licht waaraan we ons blootstellen. Onze interne klok heeft een cyclus van ongeveer 24 uur. Waarin wordt geregeld wanneer we moeten slapen, verteren en herstellen. Daarnaast reguleert het ook onze temperatuur, hartslag en bloeddruk. Dit gebeurt uiteraard allemaal onbewust.
Kortom, al onze lichaamsfuncties werken samen met onze interne klok, dat is het circadiaans ritme.
Wanneer deze in balans is, werken deze lichaamssystemen optimaal.
Wanneer het circadiaans ritme uit balans is, kan dat verschillende gevolgen hebben, zoals:
Slaapstoornissen
Vermoeid wakker worden
Overgewicht
Energie tekort gedurende de dag
Neerslachtigheid
Hormonaal disbalans
En dat allemaal omdat we ons lichaam blootstellen aan te weinig natuurlijk licht, en teveel kunstlicht, met name in de avond.
Of je het er mee eens bent of niet, de natuur ziet ons het liefst slapen wanneer het donker wordt, en buiten wanneer het licht is.
De beloning is een goed werkend circadiaans ritme. Dat betekent:
Diepe en ontspannende slaap
Fysieke en mentale energie
Goede gemoedstoestand
Gezond gewicht en hormonale gezondheid
Je circadiaans ritme is dus minstens net zo belangrijk als gezond eten en bewegen. En voor veel mensen de missende factor voor een optimale gezondheid.
Krijgen we teveel Junk Licht?
Net zoals slechte voeding junkfood wordt genoemd, gaan sommige mensen zelfs zo ver om blauw licht ‘’junk licht’’ te noemen. Het is ''frituurvet'' onder de golflengtes.
Hoe zit dat precies? Zoals je weet geeft de zon blauw licht alleen op bepaalde momenten van de dag, en in balans met andere kleurenspectra. Dus op het juiste moment, en in de juiste hoeveelheid zoals ons lichaam (en de natuur) dat nodig heeft.
Verlichting die uit schermen komt (telefoon, laptop, tv) maar ook huis, straat en kantoorverlichting zijn extreem hoog in het blauwe lichtspectrum. Hierdoor hebben we onszelf de afgelopen decennia, maar met name de afgelopen 10 jaar (telefoon naast je bed?) blootgesteld aan grote hoeveelheden blauw licht.
Oftewel het balans is zoek. We gebruiken teveel junk licht.
Hierdoor raakt ons circadiaans ritme uit balans. Met alle gevolgen die je eerder hebt kunnen lezen.
Met name een slechte slaapkwaliteit wordt op termijn een serieus probleem. Want zonder goede slaap, geen herstel.
Je gaat roofbouw plegen en dat merk je doordat je minder energie hebt, moeite krijgt met concentreren en je afweersysteem verzwakt.
Blauw licht is als de ‘’aan knop’’. En we kunnen niet altijd aanstaan.
Het rode licht spectrum activeert juist de rust en herstel modus. Hierdoor verlagen je je stresshormonen, en je lichaamscellen krijgen de kans om te regenereren.
Gezonde cellen = een gezond lichaam.
Het is geen toeval dat de zonsondergang, of een kampvuurtje zo een ontspannende werking heeft. Het is rijk aan het helende rode licht spectrum.
Rood licht is de meest heilzame kleur van het spectrum, en wanneer therapeutisch toegepast geeft het een scala aan gezondheidsvoordelen.
Hoe optimaliseer je je circadiaans ritme?
Dus wat kunnen we doen? Simpel, stel jouw circadiaans ritme af op die van de natuur. Met name elke ochtend naar buiten gaan, en slapen wanneer het donker wordt helpt daarbij.
Dit is makkelijk gezegd als je op vakantie kamperen bent. Maar de lange donkere dagen, waarbij we vooral binnen werken en leven onder blauw kunstlicht maakt dit niet makkelijk.
TL, en LED verlichting geven een grote piek in het blauwe licht.
Ouderwetse gloeilampen hebben verassend genoeg een veel gezonder spectrum, met minder blauw licht. Gebruik die in combinatie met een dimfunctie zodat je verlichting kunt dimmen in de avond.
Nog een keer (want deze is zo belangrijk). Ga elke ochtend naar buiten voor minimaal 20 minuten, ook als het bewolkt is.
Gebruik rood lichttherapie rond zonsopgang en/of zonsondergang. Want van nature krijg je op die momenten het meeste rode licht uit de zon. Rood lichttherapie voor thuisgebruik maakt dit mogelijk.
Erg handig is de dimfunctie bij de Lux toestellen.
In plaats van kort op het lichaam voor therapeutisch gebruik, kun je ervoor kiezen om de lamp gedimd (op 10 procent intensiteit) aan te zetten in de hoek van de kamer, 's avonds. Op die manier creëer je een gezonde lichtomgeving voor een diepe en herstellende slaap.
Een ander handigheidje zijn de blauw licht blokkende brillen. Dit zijn brillen met rode lenzen die het blauwe omgevingslicht eruit filteren. Deze zet je 2 a 3 uur voor het slapen op, zo registreren je hersenen geen blauw licht uit je verlichting en beeldschermen waardoor je melatonine productie onverstoord zijn gang kan gaan, en je circadiaans ritme in balans blijft.
Probeer elk dag om dezelfde tijd wakker te worden, en te gaan slapen (ook in het weekend).
Conclusie
Onderzoeken laten steeds vaker het belang zien van een gezond circadiaans ritme. Of je nu een gezonder gewicht wilt, meer energie op de dag, beter wilt slapen of gewoon lekkerder in je vel wilt zitten.
De grootste boosdoener is een teveel aan blauw kunstlicht later op de dag, waardoor je lichaam altijd aanstaat. Maar ook een tekort aan helend rood licht, waardoor cellen niet de mogelijkheid krijgen om voldoende te herstellen.
Ondanks dat we veel binnen leven en werken, kunnen we met enkel aanpassingen alsnog ervoor zorgen dat het circadiaans ritme terug in balans raakt. Als specialist en adviseur in lichttherapie zorgen wij voor up-to-date kennis zodat jij de beste keuzes kunt maken.
Dankzij nieuwe inzichten uit de wetenschap weten we nu de dat onze gezondheid niet alleen een optelsom van voeding, beweging en stressbeperking is.
Maar dat ook het soort licht, op de juiste momenten, het verschil kan maken in onze gezondheid.
